نقد ترجمة عربی مرزبان‌نامه براساس نظریة آنتوان برمن

ترجمه یکی از راه­های ایجاد تعاملات فرهنگی بین ملّت­ها است. در این میان، وظیفة مترجم ارائة ترجمه­ای صحیح و درست است. نظریه­پردازان ترجمه الگوها و مدل­های متفاوتی را برای ارزیابی ترجمه­ها ارائه­کرده­اند. ارزیابی و سنجش ترجمه براساس مدل­ها و الگوهای ارائه­شده سطح کیفی متن ترجمه شده و ویژگی­های مثبت و منفی آن را آشکار می­سازد. از این رو، میزان مقبولیت ترجمة یک اثر ادبی زمانی مشخص می­شود که طبق این الگوها مورد ارزیابی قرار گیرد. در این جستار، ترجمة عربی مرزبان­نامه با عنوان «قصص الأمیر المرزبان علی لسان الحیوان» براساس 9 مورد از موارد نظریة سیستم تحریف متن «آنتوان برمن» با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. یافته­های تحقیق حاکی از آن است که مترجم با وجود آشنایی با زبان فارسی گاه در فهم، دریافت و انتقال مطالب موفق نبوده است و با وجود تلاش­های مترجم، شکاف معنایی و نارسایی در معادل­گزینی در ترجمة وی به چشم می­خورد. در میان مؤلّفه­های مورد بررسی، دو مؤلّفة غنازدایی کمّی و کیفی بیشترین بسامد و مؤلّفة تخریب ضرباهنگ کلام کمترین بسامد را داشته است. علّت اصلی این امر و فاصله­ گرفتن مترجم از متن اصلی را باید در نوع متن مبدأ و جنبة ادبی و فنّی آن و عدم اشراف و تسلّط کامل مترجم بر زبان فارسی دانست.